Door Angelita Ariëns Kappers & Joey Velberg
In een volgepakte Grote zaal in Pakhuis de Zwijger gingen jong professionals met elkaar en met de gevestigde orde in debat over de stelling of wij werkelijk als generatie het klimaat gaan redden. Met het Klimaat en Energiekoepel (KEK) netwerk van jonge professionals is er voldoende energie, kennis en wilskracht om morgen een emissieloos Nederland te realiseren. Om het tempo op te voeren en onze generatie een stem te geven in het volgende Klimaatakkoord hebben we via KEK een unieke plek verworven aan de klimaatonderhandelingstafels. Toch blijven wij onszelf kritisch afvragen; waar staan wij dan voor als generatie? En wat is onze bijdrage aan de klimaatonderhandelingstafels?
Fris geluid
KEK voorzitter Jan Sjerps stelt dat wij als generatie zeker onze verantwoordelijkheid willen nemen en met concrete oplossingen kunnen komen die bijdragen aan een CO₂ neutrale toekomst.
Met een aantal experts en onze tafelverbinders van KEK gaan we in debat. Olof van der Gaag (Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie) geeft een inkijk in de klimaatonderhandelingstafels. Hij stelt dat er veel mensen aan tafel zitten die verzinken in technische details en beren op de weg zien.
“De KEK’ers die aanschuiven aan tafel doen iets met de sfeer van de onderhandelingen; jong professionals denken in oplossingen en niet in belemmeringen. En dat is belangrijk, want als wij niet meedoen “rijden we de toekomst in via de achteruitkijkspiegel in plaats van via de vooruit.”
Olof van der Gaaf (NVDE)
Paulien Westendorp (Platform 020 2025) blijft kritisch. Ze juicht het toe dat onze generatie is aangehaakt bij het Klimaatakkoord maar ze vindt dat de burger en bewoners slecht vertegenwoordigd zijn bij de onderhandelingen. Tevens verbaast het haar dat de tafelvoorzitters niet gewoon Google Docs gebruiken zodat iedereen kan meelezen en schrijven. “Wie gebruikt hier geen Google Docs?” vraagt ze aan de zaal. Hooguit vijf mensen steken hun hand op. Jonge professionals hebben transparantie dus wel in de vingers, zo blijkt maar weer. Maar zetten zij die ook voldoende in?
Reinout Wissenburg (Stedin) heeft goede verwachtingen van de millennials. Er is beweging bij de gevestigde orde. Nu is aan het ons om te “prikkelen en met inhoud te komen”. Klimaatpositivisme gemixt met inhoudelijk kennis is de meerwaarde van onze generatie.
Meepraten is meedoen?
Kees van der Leun (Ecofys) vindt de KEK beweging mooi, maar hoopt wel dat we niet in processen blijven hangen en werkelijk met vernieuwende voorstellen komen. Kees, gepassioneerd: “Waarom stellen we bijvoorbeeld niet het vliegverkeer meer ter discussie en zorgen we dat het een prominente plek in het Klimaatakkoord krijgt?”. Tja, waarom eigenlijk ook niet?
“Waarom stellen we bijvoorbeeld niet het vliegverkeer meer ter discussie en zorgen we dat het een prominente plek in het Klimaatakkoord krijgt?”
Kees van der Leun (Ecofys)
Hoe kunnen we onze deelname dan verzilveren? Een goed voorbeeld hiervan is de tafelverbinder van Landbouw en Landgebruik Joris Lohman, die samen met Slow Food Youth Movement en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontact een mooie voorzet hebben gedaan in de vorm van een manifest. Hierin staat de visie van de jong professionals aangevuld met concrete maatregelen en een actieve oproep om KEK te gebruiken als denktank en gesprekspartner voor het Klimaatakkoord.
Systeemverandering
Want waar is al dat gepraat dan goed voor kun je je afvragen? Ruud Tijssen (Agrifirm), de dinosaurus onder de millennials, zegt kritisch te zijn op het systeem. “Wat nodig is”, aldus Ruud, “zijn heldere markt- en institutionele kaders, prikkels om de boeren in actie modus te zetten. Dan weten ze waar ze aan toe zijn.”
Aan het eind van de avond zet Lammert van Raan (Partij voor de Dieren) de discussie op scherp. Hij stelt dat het een grote machtsstrijd is aan de klimaatonderhandelingstafels waar de landbouw sector nog zeer conservatief in opereert. In zijn betoog richt hij zich ook direct tot de zaal. “Weet wie je vijand is” zegt hij stellig. Take home message? Aanschuiven aan tafel met alleen idealen is niet genoeg om systeemverandering voor elkaar te krijgen.
Niet iedereen is het daar mee eens; KEK wil juist inzetten op sector-overstijgende samenwerking en verbinden. Stephan de Vos, tafelverbinder Elektriciteit, zegt dat we een groot gezamenlijk belang hebben, namelijk de klimaatopgave. Ook Adrian de Groot Ruiz is van mening dat oplossingen zoeken vanuit verbinding krachtiger is. “Speel hard op de bal, zacht op de man.”
Langzaamaan ontstaat enige consensus, ook tussen Lammert en Ruud. Niet de poppetjes of individuele boeren maar het systeem het werkelijke probleem is. En dat we de actoren in het systeem moeten helpen de juiste stappen te zetten.
Samenwerking is wel degelijk van belang als we de klimaatdoelen willen bereiken, stelt Carlijne Mouthaan, tafelverbinder van KEK voor Industrie. Grote energieverbruikers in Nederland willen relevant blijven, dus zijn zij voorzichtig hun business cases aan het verduurzamen. De industrie kijkt ook veel verder dan 2030, zij maken zich nu al op voor 2050. Dus ook zij hebben baat bij heldere kaders en prikkels van de overheid om werkelijk om te vormen naar een CO2 neutrale industrie.
Begin
In de slotfase van de avond wil Kees van der Leun nog iets kwijt. “Nederland heeft zo’n fantastische kassenbouwindustrie, ingenieurs, professionals, etc. Als we het hier kunnen, dan kunnen we het overal. Dat geldt andersom natuurlijk ook: als het hier mislukt, reken maar dat het elders dan ook niet gaat lukken. Nederland moet een gidsland zijn in de transitie naar een duurzame samenleving en een beter klimaat.”
In de passie en hitte van het slotdebat zouden we een zeer belangrijke speler bijna vergeten: de Toekomst. Ze was de hele avond in stilte aanwezig, maar ze had een plek aan tafel. De gesprekken hier en aan de Klimaattafels gaan namelijk niet alleen over onze toekomst, maar ook over die van de generaties na ons; onze gezamenlijke toekomst.
